Αντίθετα με ότι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη και στις άλλες αναπτυγμένες χώρες, ο χώρος του βιβλίου στην Ελλάδα υποστηρίζεται, κατά κύριο λόγο, από ανθρώπους που ναι μεν ασχολούνται επαγγελματικά, αλλά στην ουσία εμπλέκονται με αυτόν για συναισθηματικούς λόγους. Οι επαγγελματίες του βιβλίου στη χώρα μας είναι σαν τους γονείς που θέλουν να δουν τα παιδιά τους ευτυχισμένα και πετυχημένα, ασχέτως συνθηκών, κόστους και κόπου. Αυτός είναι και ο λόγος που το βιβλίο επιβιώνει ακόμα στην Ελλάδα, του πολύ περιορισμένου αναγνωστικού κοινού, ύστερα από μία δεκαετή οικονομική κρίση και ελπίζω ότι θα επιβιώσει και από αυτό που όλοι βιώνουμε σήμερα. Αρκεί όμως η απλή, σποραδική επιβίωση ή θέλουμε όλοι κάτι παραπάνω για αυτό που αγαπάμε και υπηρετούμε; 

Οι απαντήσεις για το μέλλον του βιβλίου δεν είναι απλές. Η αξία του και η αναγκαιότητά του είναι χιλιοειπωμένη, δεδομένη και δεν περιορίζεται ως φόντο των τηλεοπτικών και διαδικτυακών συνεντεύξεων. Οι πολιτειακοί θεσμοί διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για την αξία της ανάγνωσης, για την αξία του βιβλίου. Τι πράττουν όμως; Γιατί σε τελική ανάλυση τα ευχολόγια δεν οδηγούν πουθενά. Λόγια ακούμε πολλά, αλλά δεν αρκούν. Πρέπει να γίνουν πράξεις. 

Ο χώρος του βιβλίου είναι ένας οργανισμός με σοβαρά, κατά τα συνηθισμένα λεγόμενα των ημερών, υποκείμενα νοσήματα. Εκτός από τα δεδομένα οικονομικά στοιχεία, που δεν τον ευνοούν καθόλου, διακρίνεται και για ένα άλλο πολύ σοβαρό νόσημα. Αυτό της διάσπασης. Οι διαφορετικές απόψεις πρέπει και είναι καλό να ακούγονται. Έτσι έρχεται η πρόοδος. Η διάσπαση όμως είναι διαφορετικό πράγμα. Είναι το βούτυρο στο ψωμί της Πολιτείας, που ναι μεν «αγαπάει» το βιβλίο, αλλά σπανίως κάνει κάτι γι αυτό. Είναι η ευκαιρία που εμείς οι ίδιοι της δίνουμε για να απαλλαγεί των ευθυνών της, αλλά το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι αποτελεί τον λόγο για να δικαιολογούμαστε εμείς οι ίδιοι στους εαυτούς μας.

Τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία για το βιβλίο; Ας κάνουμε πρώτα εμείς αυτό που πρέπει και θα έρθει η ώρα να κινητοποιήσουμε την Πολιτεία να δράσει. Και αυτό που, αρχικά, πρέπει να κάνουμε είναι να ενώσουμε δυνάμεις, ώστε να μπορούμε να απαιτήσουμε Εθνικό Οργανισμό Βιβλίου, πολιτική για τη Φιλαναγνωσία και καλλιέργεια φιλικού πνεύματος για το βιβλίο και άλλα πολλά που ματαίως ζητάμε τόσα χρόνια. Από την δεκαετή ενασχόλησή μου με τα «συνδικαλιστικά» θέματα του κλάδου, αποκόμισα αυτό: Μόνο μέσω ενός ισχυρού οργάνου μπορούμε να διεκδικήσουμε και να πετύχουμε πράγματα. Οι μεμονωμένες αναλαμπές και οι αποσπασματικές κραυγές δεν οδηγούν πουθενά. Ένα σκορποχώρι δεν το λαμβάνει κανείς σοβαρά υπόψη.

Αποσπασματικές αγορές για κάποιες βιβλιοθήκες, περιορισμένα μέτρα με τον χαρακτήρα του επείγοντος αλλά, δυστυχώς, του εφήμερου και επιφανειακές λύσεις δεν θα πετύχουν κάτι εκτός από μία μικρή παράταση στην αγωνία όλων μας. Εφόσον, δεν χαραχθεί από εμάς τους ίδιους και δεν εφαρμοστεί με ευλάβεια και συνέπεια μία στρατηγική με συγκεκριμένους στόχους και με μακροχρόνιο ορίζοντα, τα αποτελέσματα δεν θα είναι ποτέ επαρκή. Πρέπει εμείς να βρούμε τις λύσεις, εμείς να διυλίσουμε κάθε ιδέα, εμείς να σχεδιάσουμε και, τελικά, εμείς να πιέσουμε τα πράγματα, ώστε να βρουν οι ιδέες εφαμογή και να παράξουν αποτελέσματα. 

Οι εποχές του ερασιτεχνισμού και του ρομαντισμού έχουν τελειώσει. Πρέπει να λειτουργήσουμε συντεταγμένα, με σοβαρότητα και πυγμή, στο πλαίσιο που οι πολιτειακοί και οικονομικοί θεσμοί έχουν θέσει. Σε συνεργασία με όλους τους κλάδους που απαρτίζουν τον χώρο του βιβλίου (βιβλιοπώλες, συγγραφείς, μεταφραστές, επιμελητές κλπ), αλλά και με δυνάμεις που μπορούν να μας βοηθήσουν (δάσκαλοι, καθηγητές, πανεπιστήμια, βιβλιόφιλοι κλπ.) πρέπει και μπορούμε να μεθοδεύσουμε και να εκκινήσουμε τη διαδικασία μίας αποτελεσματικής πολιτικής για την ανάπτυξη του βιβλίου.