Π. Δουβίτσας: Γιατί δεν έχει «ανοίξει» ακόμα ο Εύδοξος φέτος; Αρκετοί καθηγητές με έχουν ρωτήσει…

Θ. Ψυχογιός: Κατ’ αρχάς το γεγονός αυτό συνιστά παράβαση της τελευταίας ΚΥ.Α. που προβλέπει ν’ ανοίγει ο Εύδοξος για τους εκδότες από 1 έως 31 Μαΐου, αν δεν απατώμαι. Αν το μετέθεταν έστω για 1 έως 30 Ιουνίου δεν θα υπήρχε πρόβλημα, ήδη όμως έχει φύγει πέρα από κάθε όριο η καθυστέρηση και σίγουρα θα έχουμε πάλι έναν αγώνα δρόμου χωρίς λόγο. Αυτό που καταφέραμε να μάθουμε από το Υπουργείο είναι πως η διευθύντρια του γραφείου Υπουργού κρατά κλειστό τον Εύδοξο διότι ετοιμάζει μονομερώς αλλαγές στην ΚΥ.Α., με αποτέλεσμα ν’ ανοίξει το σύστημα για τους εκδότες μέσα στον Αύγουστο, μήνα που όλοι (εργοδότες αλλά και εργαζόμενοι) παίρνουν τις άδειές τους στον χώρο του βιβλίου. Δεν γνωρίζουν ότι ο Αύγουστος θεωρείται νεκρός μήνας για τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων ή απλώς δεν τους απασχολεί; Είναι η δεύτερη φορά που το κάνουν, η πρώτη ήταν πέρυσι, που δημιουργήθηκε τεράστιο πρόβλημα.

 

Π.Δ.: Πέρυσι είχαν επιστρέψει οι υπάλληλοί μας από τις άδειές τους άρον άρον ώστε, κυριολεκτικά με την ψυχή στο στόμα, να κοστολογήσουμε εκ νέου όλους τους τίτλους του Ευδόξου σε χρόνο μηδέν! Όμως τότε γνωρίζαμε λίγο πολύ τι περιμέναμε, δεδομένου ότι οι αλλαγές στην ΚΥ.Α. είχαν συζητηθεί με την τότε Υφυπουργό (Σία Αναγνωστοπούλου) και τους εκδότες εκτενώς και αποτελούσαν κατά γενική ομολογία μια πολύ θετική εξέλιξη στο σύστημα, σημειωτέον δε ότι απέφερε μεγάλες μειώσεις στα έξοδα του Υπουργείου… Φέτος, αλλαγές μονομερώς; Γιατί; Θα επανέλθω όμως σε αυτό. Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το κόστος των συγγραμμάτων;

Θ.Ψ.: Το κόστος των συγγραμμάτων φέτος, μετά και την ολοκλήρωση του ελέγχου των τιμών από την αρμόδια Επιτροπή Κοστολόγησης (στην οποία μετέχει και εκπρόσωπος των εκδοτών), θα είναι μικρότερο από 50 εκατ. ευρώ, όταν πριν από λίγα χρόνια ήταν 70 εκατ. ευρώ. Εάν δε η Επιτροπή καταφέρει να εξετάσει μεγαλύτερο δείγμα βιβλίων φέτος, είναι βέβαιο ότι το κόστος θα μειωθεί ακόμα περισσότερο, στα 45 εκατ.. Επίσης βέβαιο είναι ότι του χρόνου το ποσό θα μειωθεί ακόμα περισσότερο, καθώς οι αυτοεκδότες δεν θα μετέχουν πια στο σύστημα –μεγαλύτερο ποσοστό σφαλμάτων εντοπίζεται σε βιβλία αυτοεκδοτών, προφανώς λόγω άγνοιας– ενώ επίσης και όσοι εκδότες μετέχουν στο σύστημα θα έχουν προσαρμόσει πια το σύνολο της παραγωγής τους στην ΚΥ.Α. του 2016. Η συχνή λειτουργία της Επιτροπής Κοστολόγησης θα εξορθολογίσει πλήρως το σύστημα και θα μειώσει κατά πολύ το κόστος. Δεν νοείται λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας να μην ενδυναμώσει την υπάρχουσα Επιτροπή! Παράλληλα, θα πρέπει να δημιουργήσει επιτέλους και τη δεύτερη Επιτροπή (ενδο-υπουργική) η οποία θα πρέπει να ασχοληθεί με τις ακραία παραβατικές περιπτώσεις.

 

Π.Δ.: Θα ήθελα να τονίσω εδώ κάτι που ο συνάδελφος Αντώνης Καρατζάς είχε πει πρόσφατα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, παραθέτω από μνήμης: «Υπάρχουν τρόποι να μειωθεί κι άλλο το κόστος των συγγραμμάτων για το Υπουργείο Παιδείας χωρίς να δημιουργηθεί πρόβλημα στην καλή λειτουργία του συστήματος, αρκεί να μας ρωτήσουν». Οι μονομερείς αλλαγές και παρεμβάσεις δεν αξιοποιούν τη γνώση που έχουμε συγκεντρώσει όλοι εμείς από δεκαετίες εμπειρίας στον τομέα αυτό. Θα έπρεπε οι υπεύθυνοι να μπαίνουν στον κόπο να ρωτήσουν και τους εκδότες πριν αποφασίσουν για ο,τιδήποτε τους φαίνεται λογικό και χρήσιμο. Ας φανταστούν ότι, ναι, υπάρχουν και εκδότες που νοιάζονται μεν για το επιχειρηματικό τους συμφέρον αλλά εξίσου και για το κοινό καλό και για την ποιοτική εκπαίδευση (τα θεωρούν μάλιστα εν πολλοίς όλα αυτά ταυτόσημα). 

Πρόσφατα, μέσω των ελέγχων της Επιτροπής Κοστολόγησης, οι εκδότες ανακάλυψαν μια μονομερή και σιωπηρή αλλαγή που έγινε πέρυσι – στην ΚΥ.Α. του Αυγούστου 2016. Ποια ήταν αυτή;

Θ.Ψ.: Ο κόφτης τιμών που υπήρχε έως το 2016 αφαιρέθηκε – μυστηριωδώς, παρότι είχαμε εξηγήσει με κάθε τρόπο γιατί η παραμονή του είναι απολύτως απαραίτητη. Τι είναι ο κόφτης τιμών; Είναι η ελάχιστη έκπτωση που ένα Υπουργείο πρέπει να έχει από τον προμηθευτή (τον εκδότη επί του προκειμένου) για να μην ξοδεύεται άσκοπα δημόσιο χρήμα. Μέχρι το 2016 το Υπ. Παιδείας πλήρωνε ως ανώτατη τιμή το 70% της τιμής που αναγραφόταν στον επίσημο κατάλογο του εκδότη. Δηλαδή, ένα βιβλίο που είχε, για παράδειγμα, τιμή καταλόγου 20 ευρώ, το Υπουργείο το αγόραζε μάξιμουμ 14 ευρώ (20 x 70% = 14). Εάν για κάποιο λόγο η μαθηματική πράξη που βγάζει την τελική τιμή κοστολόγησης του βιβλίου από το Υπουργείο έδινε ποσό μεγαλύτερο από τα 14 ευρώ, για παράδειγμα 18,50 ευρώ, η τιμή επέστρεφε στα 14 ευρώ λόγω του κόφτη. Και η λογική είναι πολύ απλή: το Υπουργείο αξίωνε από τον προμηθευτή τη μέγιστη δυνατή έκπτωση, ειδικά τη στιγμή που πληρώνει για σημαντική ποσότητα βιβλίων. Το 2016 αυτός ο κόφτης προστασίας με κάποιον τρόπο αφαιρέθηκε από το σύστημα κοστολόγησης. Η συνέπεια είναι ότι τη χρονιά που πέρασε, 2016-2017, το Υπουργείο πλήρωσε σε κάποιες περιπτώσεις τιμή μεγαλύτερη από εκείνη του καταλόγου του εκδότη. Πιο απλά: ένας φοιτητής θα μπορούσε ο ίδιος να αγοράσει το βιβλίο του παραδείγματός μας με 20 ευρώ, (ίσως και με 18, με μία έκπτωση 10%) την ίδια στιγμή που το Υπουργείο πλήρωσε 30 ευρώ για μεγάλο αριθμό αντιτύπων του ίδιου βιβλίου (γιατί τόσο βγάζει στη συγκεκριμένη περίπτωση η μαθηματική πράξη που χρησιμοποιείται κατά την κοστολόγηση). Προφανώς πρόκειται για καραμπινάτη περίπτωση σπατάλης, ίσως και παρανομίας, να πληρώνει σε προμηθευτή το Υπουργείο τιμή πιο υψηλή από τον ιδιώτη, επί του προκειμένου να πληρώνει για παράδειγμα για 650 αντίτυπα 30 ευρώ, τιμή πολύ υψηλότερη από την τιμή του επίσημου τιμοκαταλόγου(!) του εκδότη, όταν ο ιδιώτης το πληρώνει 18 και παλαιότερα, όσο υπήρχε σε λειτουργία ο κόφτης, το Υπουργείο το πλήρωνε 14.

(πρώτη δημοσίευση: περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, 2 Αυγούστου 2017)