Ανάμεσα στη Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών και το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων βρίσκεται το Πάρκο Ελλήνων Λογοτεχνών. Βέβαια ελάχιστοι Αθηναίοι θυμούνται το όνομά του, διότι αφενός δεν υπάρχουν πια εκεί οι προτομές των Ελλήνων Λογοτεχνών αφού αποκεφαλίστηκαν σχεδόν όλες, αφετέρου στη συνείδησή μας η περιοχή που περικλείεται από το Πνευματικό Κέντρο, τον πεζόδρομο της οδού Μασσαλίας και τη Σόλωνος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λέξη «πρέζα».

Καθημερινά στον περίβολο του Πνευματικού Κέντρου και στο δεντρόφυτο και ελλιπώς φωτιζόμενο κατά τις βραδινές ώρες πάρκο της οδού Μασσαλίας, ακριβώς έξω από την είσοδο της Νομικής Σχολής, γίνεται χρήση και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών μπροστά στα έκπληκτα –και δυστυχώς αδιάφορα στη συνέχεια– μάτια φοιτητών, περαστικών, κατοίκων και τουριστών. Όσοι λοιπόν αποφασίσουν να περάσουν από κει βρίσκονται μπροστά σε αμέτρητες χρησιμοποιημένες σύριγγες, πεταμένες όχι μόνο στο χώρο του πάρκου αλλά και κατά μήκος της οδού Σόλωνος και της οδού Σίνα, πολλές φορές καρφωμένες στα γύρω δέντρα και στο κεφαλόσκαλο της εισόδου της Νομικής Σχολής. Επίσης, όσοι φοιτητές ήταν αρκετά άτυχοι να εισαχθούν στη Σχολή την εποχή που έληγε η σύμβαση του Πανεπιστημίου με την υπηρεσία καθαριότητας, θα θυμούνται τις σύριγγες εντός του πανεπιστημιακού χώρου.

Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν φυσικά υπό το φως της μέρας. Όταν σκοτεινιάζει, όσοι πολίτες μπορούν αποφεύγουν την περιοχή ενώ φοιτητές και καθηγητές, που δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα, οπλίζονται με θάρρος.

Ως εδώ δεν υπάρχει καμία νέα πληροφορία. Η καθημερινότητα συνεχίζεται κανονικά, τόσο κανονικά, που καμία εντύπωση δεν μας προκαλεί πλέον η θέα των τσακισμένων, άρρωστων συνανθρώπων μας που αργοπεθαίνουν έξω από την πόρτα του Πανεπιστημίου ( αλλιώς alma mater). 

Η πρόσφατη επιστολή των 93 Καθηγητών της Νομικής Σχολής απλώς αναβάθμισε το ζήτημα σε πρώτη είδηση.

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια έχει αποσταλεί πλήθος διαβημάτων από φοιτητές και περιοίκους στο Δήμο Αθηναίων. Η αντίδρασή του όμως απέχει από την αναμενόμενη και συνιστά ένα επικίνδυνο μείγμα δημιουργικότητας και στρουθοκαμηλισμού. Εξηγώ αμέσως γιατί.

Κατά την έναρξη του χειμερινού εξαμήνου του ακαδημαϊκού έτους 2016-2017 κάποιοι φοιτητές της Νομικής Σχολής αποφάσισαν να διαμαρτυρηθούν ακόμη μια φορά εγγράφως στο Δήμο Αθηναίων για την κλιμακούμενη ανομία γύρω από το Πανεπιστήμιο. Δεν γνωρίζω αν έλαβαν κάποια σαφή απάντηση. Αντ’ αυτού ο Δήμος –οπαδός ίσως της Σχολής του Σικάγο– αποφάσισε να συμπεριλάβει την περιοχή στο πολιτιστικό πρόγραμμα «Ο πολιτισμός διώχνει το σκοτάδι», με στόχο όπως λέει «ο πεζόδρομος της Μασσαλίας να μην είναι πια άδειος, το προαύλιο του Πνευματικού Κέντρου, οι χώροι γύρω από την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Ακαδημία Αθηνών και το Πανεπιστήμιο να αποκτήσουν πάλι ζωή». Και πώς θα το πετύχαινε αυτό; Φυσικά τοποθετώντας τη Φιλαρμονική Μπάντα στις επίμαχες περιοχές στις 18, 20, 21, 27 και 28 Δεκεμβρίου. Δυστυχώς όμως ξημέρωσε η 29η Δεκεμβρίου και το σκοτάδι επανήλθε.

Εν μέσω όλου αυτού του ευχάριστου πολιτιστικού κλίματος συνέβαινε και κάτι ακόμα στην πολύπαθη περιοχή: οι Γιατροί χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν στις 8 Νοεμβρίου 2016 να εμβολιάζουν παιδιά προσφύγων που ζουν σε αστικές δομές. Πού; Στο Δημοτικό Ιατρείο, Σόλωνος 78, απέναντι από την είσοδο του Πνευματικού Κέντρου και 50 μέτρα από τον πεζόδρομο της Μασσαλίας. Το αποτέλεσμα ήταν για αρκετούς μήνες οικογένειες να περιμένουν στον προαύλιο χώρο του Πνευματικού Κέντρου αφήνοντας, προφανώς από άγνοια, τα μικρά τους παιδιά (από 8 έως 13 ετών) να παίζουν στο διπλανό πάρκο και να κυλιούνται στο πεζοδρόμιο της Σόλωνος.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τεράστιο ζήτημα, που, αντί να συσπειρώνει κυρίως την ευαισθητοποιημένη φοιτητική κοινότητα, καταλήγει να τη διχάζει. Κάποιοι φοιτητές αντιδρούν και ζητούν λύση ενώ άλλοι διαφωνούν με την αγανάκτηση των υπολοίπων προβάλλοντας ως επιχείρημα την πρόχειρη και ανεπαρκή αντιμετώπιση που επιφύλασσε η Πολιτεία στην πλατεία Ομονοίας και την οδό Τοσίτσα, προωθώντας τους ταλαίπωρους αυτούς συνανθρώπους μας εδώ που βρίσκονται σήμερα.

Είναι πραγματικά θλιβερή η διαπίστωση πως οι φοιτητές δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη στη σωστή αντίδραση της Πολιτείας. Πιστεύουν πως, αν κάποτε αναλάβει τις ευθύνες της, θα αναζητήσει ξανά μια πρόχειρη λύση χωρίς να εξασφαλίσει την απαιτούμενη μέριμνα για τους τοξικοεξαρτημένους. Έτσι, δεν εντοπίζουν την παθογένεια στην έλλειψη κρατικής παρέμβασης, αλλά στους συμφοιτητές τους που φωνάζουν χρόνια για μια λύση.

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η χρόνια αδράνεια του κράτους πρόνοιας και η κουλτούρα της αδιαφορίας, που απλώς αυξάνει τα πάθη των τοξικοεξαρτημένων, των κατοίκων, των φοιτητών και των καθηγητών.

Η κοινωνική αυτή πρόκληση δεν επιδέχεται πρόχειρες συζητήσεις, οφείλουμε να αναζητήσουμε ποιος είναι υπεύθυνος για την κατάσταση. Όχι βέβαια για να συνεχίσουμε το ατελείωτο blame game που μας οδήγησε ως εδώ αλλά για να βρεθεί συνολική λύση με σαφείς στόχους. Λύση που θα εξισορροπεί το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα φοιτητών και περιοίκων στην ασφάλεια και στην υγεία και την υποχρέωση της δημοκρατικής πολιτείας να απλώσει το χέρι της στους τοξικοεξαρτημένους συνανθρώπους μας και όχι να τους «προωθήσει», για άλλη μια φορά, σπρώχνοντας το πρόβλημα κάτω από το χαλί.

Ίσως είναι σφάλμα να βαφτίζουμε την ανασφάλεια στους πανεπιστημιακούς χώρους ελευθερία και δημοκρατία…

 

(πρώτη δημοσίευση: περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, Απρίλιος 2018)