Οι μοίρες*

Παυλίνα Μάρβιν

[...]η κατάσταση εξαίρεσης ορίζει ένα κατώφλι,
στο οποίο λογική και πράξη δεν μπορούν να προσδιοριστούν,
μια καθαρή βία χωρίς λόγο αξιώνει να εφαρμόσει
ένα εκφώνημα χωρίς καμία πραγματική αναφορά.

Giorgio Agamben, 2006

Ἐπεπόθησεν ἡ ψυχή μου τοῦ ἐπιθυμῆσαι τὰ κρίματά σου ἐν παντὶ καιρῷ

Την ημέρα της κηδείας της, λίγο πριν ξεκινήσει η νεκρώσιμος ακολουθία, τα διαόλια επισκέφθηκαν τον ιερέα στο ιερό

–Την προσέχουμε ήδη εκείνη που σε λίγο μας στέλνεις, είπαν

–Μα τι λέτε τώρα! Ήμαρτον, Κύριε!, αναφώνησε, αναγνωρίζοντας αμέσως τις δαιμόνιες μορφές

–Απλώς απαντάμε στις σκέψεις σου, αποκρίθηκαν χαμογελαστά, κι εξαφανίστηκαν

Ο νεωκόρος τον άκουσε να μιλάει μόνος του, να εκλιπαρεί για κάτι. Έμοιαζε πολύ αργά

Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται

Τα διαόλια διόλου δεν απευθύνθηκαν στην μητέρα και τον πατέρα της. Τους άφησαν στην ησυχία τους, να πράττουν τα δέοντα

Μακάριοί ἐστε, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ῥῆμα, καθ᾿ ὑμῶν ψευδόμενοι

Πέταξαν στο λεπτό με τα βελζεβούλικα φτερά τους. Μπήκαν στο μέγαρό του. Αυτός ήταν κρεβατωμένος – προσπαθούσε να συνέλθει από ισχυρό κρυολόγημα. Πήδηξαν στο κρεβάτι του με βρώμικα πόδια και του έτριψαν στη μούρη τη φωτογραφία της

Ξύπνησε μέσα σε εφιάλτη

–Μυξιάρη, τη θυμάσαι αυτήν στη φωτογραφία; Σου λέει κάτι;

–Ό…όχι….Όχι…Δεν….

–Λέγε! Την θυμάσαι;

–Δεν…δεν την θυμάμαι! Ποια είναι;

–Ήταν άρρωστη! Πουλούσε το κορμί της για ν’ αγοράσει τη δόση της! Αντί να τη βοηθήσεις να γιατρευτεί, την έστειλες στη φυλακή! Στον αγύριστο την έστειλες!

–Δδ…δεν την θυμάμαι…

Ψέλλισε δυο ακαταλαβίστικες κουβέντες και λιποθύμησε μέσα στον πυρετό του

Και στίγματα φέρω πταισμάτων

Τα διαόλια πέταξαν πάνω από την πόλη. Κάποια μικρά παιδιά ύψωσαν τον δείκτη και ρώτησαν «τι είναι»

Κόσμος μαζεμένος στην πλατεία. Η γιγαντοοθόνη θα μετέδιδε σε λίγο τη μεγάλη γιορτή για τα όγδοα γενέθλια της κόρης του άλλου

Τα γιορτάζουν κάθε χρόνο μ’ έναν ορισμένο τρόπο. Ο άλλος χτυπάει δέκα φορές μ’ ένα ρόπαλο την πινιάτα. Στη δέκατη, η πινιάτα σπάει και ξεχύνονται από μέσα της φούσκες πολύχρωμες, κομφετί, δώρα και ζαχαρωτά για τα παιδιά που βρίσκονται στο πάρτυ. Στην πόλη, όλα τα παιδιά που δεν είναι καλεσμένα, μαζεύονται γύρω απ’ την οθόνη. Εύχονται στα γενέθλιά τους να τους χαρίσουν μια πινιάτα σαν αυτή που έχει η κόρη του άλλου

Έφτασε και φέτος η ώρα. Ο άλλος περιμένει με το ρόπαλο. Η πινιάτα φέτος είναι η γάτα του Καίσαρα. Χαμογελάει σαρδόνια στις κάμερες δείχνοντας όλα της τα δόντια. Ο κόσμος στην πλατεία χειροκροτεί περιμένοντας το πρώτο χτύπημα. Αλλά όχι! Η πινιάτα δεν είναι πια γάτα με δόντια: Μια αναίσθητη, γυμνή γυναίκα κρέμεται από το σχοινί δεμένη από τη μέση, σαν δαρμένο γατί. Ο άλλος τη βλέπει, αλλά έχει ήδη δώσει το πρώτο χτύπημα, και δεν μπορεί να σταματήσει τα επόμενα. Ο κόσμος τη βλέπει, αλλά έχει από ώρα ξεκινήσει τα χειροκροτήματα και είναι αδύνατον να σταματήσει να χειροκροτεί. Τα παιδιά ρωτούν «τι είναι». Ο άλλος χτυπάει αλύπητα, όχι δέκα αλλά ήδη είκοσι, τριάντα ροπαλιές. Είναι ιδρωμένος κι έχει παραιτηθεί εντελώς από κάθε προσπάθεια να σταματήσει. «Θα ρεζιλευτούμε διεθνώς», σκέφτεται, και «κάπου την ξέρω αυτή τη γυναίκα»

Εὕρω κἀγώ, τὴν ὁδὸν διὰ τῆς μετανοίας· τὸ ἀπολωλὸς πρόβατον ἐγώ εἰμι· ἀνακάλεσαί με

Η γιατρός δεν κατάφερε να πάει στην κηδεία. Από νωρίς το πρωί, μια φοβερή ημικρανία εμπόδιζε κάθε της κίνηση

Βγάζοντας για λίγο τις ωτοασπίδες και τη μάσκα του ύπνου, σηκώθηκε από το κρεβάτι για μια ζεστή κούπα καφέ

Όλο το διαμέρισμα είχε γεμίσει ατμούς. Δεν έβλεπε τα βήματά της. Ο θόρυβος ερχόταν από την κουζίνα. Η καφετιέρα τρανταζόταν, βούιζε, κόντευε να σπάσει. Μπόρεσε να διακρίνει τρία φρικτά πλάσματα καθισμένα στο καπάκι της. Είχαν λυθεί στα γέλια

–Τι συμβαίνει;, ρώτησε

–Δεν εκπλήσσεσαι και τόσο που μας συναντάς, βλέπω…Χα! Δεν συμβαίνει τίποτα! Απολύτως τίποτα. Είσαι τόσο αστεία όταν πονάς, που δεν μπορεί να συμβεί το παραμικρό εκτός απ’ το να γελάμε ασταμάτητα!, απάντησε κάποιο από τα τρία, και όλα μαζί συνέχισαν να χαχανίζουν, ακόμη δυνατότερα

–Τι….

–Τίποτα! Φόρεσε τη μάσκα του ύπνου! Και μην ξεχάσεις τις ωτοασπίδες! Σε κάθε δωμάτιο σου έχουμε αφήσει άλλες. Μην τις αποχωρίζεσαι! Θυμάσαι που είχε έρθει καθαρή; Θυμάσαι που της είπες «δεν σου το ’χα»; Και τότε τις φορούσες! Σήμερα κηδεύεται. Δεν χρειάζεσαι πια ούτε αυτιά, ούτε μάτια. Άλλωστε, έχουμε φροντίσει κάθε τι που θα μπορείς να ακούσεις και να δεις, να είναι κάθε άλλο παρά

Είχε ήδη επιστρέψει στο δωμάτιο. Είχε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσε, έτσι δεν είναι; Φόρεσε τα απαραίτητα και χώθηκε στο κρεβάτι

Ἄρχοντες κατεδίωξάν με δωρεάν. Ἐπλανήθην ὡς πρόβατον ἀπολωλός

Στο καφενείο του χωριού όσοι ενδιαφέρονται για το τάβλι πηγαινοέρχονται ανάμεσα στους υπόλοιπους αποκαρδιωμένοι. Όλα τα ζάρια έχουν εξαφανιστεί. Μια δεκαριά αξιολύπητοι παππούδες κουτουλάνε τα κεφάλια τους στις γωνίες των τραπεζιών, τσακίζουν τα δάχτυλα των ποδιών τους στα δοκάρια, κλείνουν τα ταλαιπωρημένα τους δάχτυλα στις πόρτες, σκουντουφλάνε σε λογής-λογής εμπόδια που πριν δεν υπήρχαν, ψάχνοντας για τα ζάρια

–Να τα ζάρια!, φωνάζουν στους σακάτηδες τα δαιμόνια 

Αλλά τώρα λείπουν τα πούλια. Κι ο αέρας, καμένος καφές. Κακήν κακώς φεύγουν όλοι

ἔνθα οὐκ ἔστι πόνος

Η Κατερίνα μπαίνει στο αγαπημένο της καφενείο, στο χωριό της, για πρώτη φορά μετά τη διαπόμπευσή της. Φοράει καινούργιο φόρεμα. Δεν υπάρχει κανείς εκεί για να τη διώξει. Δεν είναι πια άρρωστη, δεν πονάει και δεν της λείπει κανένα από τα μπροστινά της δόντια. Πιάνει το μπρίκι να φτιάξει καφέ. Δυο καφέδες. Περιμένει τη μαμά της να τελειώσει απ’ την κηδεία. Θα έρθει εκεί να τη συναντήσει και να της πει το παραμύθι για τις τρεις Μοίρες, που ήταν αδελφές, κι η πιο μικρή δεν είχε γελάσει ποτέ της, αλλά ένα κορίτσι, με τα καμώματά του και με όσα συνέβησαν έπειτα, έκανε τη μικρότερη αδελφή τους και γέλασε, κι οι Μοίρες τη μοίραναν, και της ευχήθηκαν το ένα, και της ευχήθηκαν το άλλο, κι εκείνο το κορίτσι πορευόταν από ζωή σε ζωή

*

Στα τέλη του Απριλίου του έτους 2012, λίγο πριν τις εκλογές στην Ελλάδα, ξεκινά στην Αθήνα μια επιχείρηση υποχρεωτικών ιατρικών ελέγχων σε χώρους «αυξημένου υγειονομικού ενδιαφέροντος», στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οίκοι ανοχής. Οι έλεγχοι διεξάγονται από το ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων), το οποίο αποτελεί φορέα του Υπουργείου Υγείας και, τότε ακόμα, Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με τη συνοδεία της αστυνομίας. Στις 27 Απριλίου το ΚΕΕΛΠΝΟ ενημερώνει με δελτίο τύπου ότι «προέκυψε με επιβεβαιωμένο εργαστηριακό έλεγχο ότι σε οίκο ανοχής μία από τις εργαζόμενες ήταν HIV θετική» και καλεί όσους είχαν «απροφύλακτη επαφή» στον συγκεκριμένο οίκο ανοχής, του οποίου δίδεται η διεύθυνση, να καλέσουν για οδηγίες, είτε στην Τηλεφωνική Γραμμή για το AIDS, είτε στο Κέντρο Επιχειρήσεων του ΚΕΕΛΠΝΟ. Τις επόμενες μέρες η αστυνομία προβαίνει σε μαζικές προσαγωγές γυναικών από «υπαίθριους χώρους/πιάτσες εκδιδόμενων ατόμων» στο κέντρο της Αθήνας. Από κάποιες εκατοντάδες προσαγωγών που γίνονται μέσα σε περίπου ένα δεκαήμερο, διαπιστώνεται HIV θετικότητα για τις 28, στο σύνολό τους χρήστριες ενδοφλέβιων ναρκωτικών και ορισμένες απ’ αυτές άστεγες. Με τη σύμφωνη γνώμη μερίδας ανακριτών και εισαγγελέων αποφασίστηκε η προφυλάκιση των 16 από αυτές. Δόθηκε εισαγγελική εντολή για τη δημοσιοποίηση από τις αστυνομικές αρχές των στοιχείων ταυτότητας των γυναικών (πλήρες όνομα, ονόματα γονέων, εθνικότητα, τόπο διαμονής), των φωτογραφιών τους και του στοιχείου της οροθετικότητας. Ο Υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος, σε συνέντευξη τύπου στις 2/5/2012, δήλωσε για το θέμα: «Η σχετική νομική βάση για τη δράση μου: θα σπάσουμε κάθε μορφή αντίστασης ως προς το θέμα. Δεν μας αντιστέκεται τίποτα, όταν πιστεύουμε ότι έχουμε δίκιο. […]Ανακάλυψα με την υπόδειξη του ΚΕΕΛΠΝΟ, έναν αναγκαστικό νόμο του 1940 Μεταξικό, βάση του οποίου ο Υπουργός Υγείας εκδίδει υγειονομικές διατάξεις με κανονιστικό περιεχόμενο που ξεκινάει από τα μέτρα υγειονομικού περιεχομένου και φτάνει μέχρι τα κατασταλτικά μέτρα». Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, δήλωσε σε συνέντευξη τύπου την 1/4/2012: «Η υγειονομική διάταξη έρχεται να λύσει τα χέρια και των υγειονομικών Αρχών και της Αστυνομίας με την έννοια ότι οι επικίνδυνες ομάδες, που εκ της φύσεώς τους είναι επικίνδυνες, θα παραπέμπονται για εξέταση». Η Κατερίνα, μια από τις γυναίκες που διώχθηκαν, πέρασε αρκετούς μήνες στη φυλακή και μετά την αποφυλάκισή της εμφανίστηκε σε κείμενα της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης Διωκόμενων Οροθετικών ως επιτυχής περίπτωση, αφού ολοκλήρωσε την απεξάρτησή της, άρχισε αντιρετροϊκή θεραπεία και δραστηριοποιήθηκε, συμμετέχοντας με τη μαρτυρία και την εμπειρία της, στον ακτιβιστικό αγώνα της Πρωτοβουλίας. Μερικούς μήνες αργότερα θα μάθουμε από ανακοίνωση των ίδιων μελών την Πρωτοβουλίας ότι «η Κατερίνα δραπέτευσε». Κηδεύτηκε μια μέρα νωρίτερα από την ανακοινωθείσα ημερομηνία διότι δεν ζητήθηκε η άδεια από τους δικούς της για να ανακοινωθεί η ορισμένη ημερομηνία της κηδείας της. (Από την αδημοσίευτη έρευνα της Ειρήνης Συνοδινού: «Γυμνή Ζωή»: Βιοεξουσία και δημόσιος λόγος στην υπόθεση δίωξης οροθετικών γυναικών.) 

 

(πρώτη δημοσίευση: περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, 2 Δεκεμβρίου 2016)

ΧΡΟΝΟΣ #44, 2 Δεκεμβρίου 2016

IMAGE: David Benforado, SEHNAZ (detail)
davidbenforado.com

Η Παυλίνα Μάρβιν γεννήθηκε στην Αθήνα το 1987, μεγάλωσε όμως στην Ερμούπολη της Σύρου. Σπούδασε ιστορία, και συνεχίζει. Μελέτησε ποίηση στο διετές εργαστήρι του Ιδρύματος Τάκη Σινόπουλου, κι από τότε δεν σταμάτησε ποτέ. Υπήρξε συνεκδότρια του περιοδικού Τεφλόν. Κείμενά της δημοσιεύονται σε έντυπα και διαδικτυακά περιοδικά.