Κάθε άγγελος είναι φρικτός

Δημήτρης Λεοντζάκος

Δεκαέξι θέσεις για την ποίηση και την κρίση

1.
Ποίηση είναι αυτή η αδύνατη λύση μιας συνεχούς κρίσης, με την έννοια της ασυνεχούς έλλειψης ή της ασυνεχούς ποίησης.

 

2.
Το αδιανόητο της ποίησης − που δεν μπορεί καν να φανταστεί η καταστροφή, πόσο δε η κρίση να ψελλίσει.

 

3.
Ποίημα είναι η επινόηση μιας ανείπωτης αυγής στην ανύποπτη χλόη πάντα μιας νύχτας.

 

4.
Η φύση και ο ύπνος είναι ο ανεστραμμένος όλεθρος των εικόνων που διασχίζει διαγωνίως κάθε γραφή. Όπως το όνειρο τη ραφή των ποιημάτων της.

 

5.
Η ομορφιά πέρα απ’ τον ήχο, που είναι του φρικτού η γλώσσα, του τερατώδους η οπλή, η πάχνη των φλεόντων δωμάτων3, η αυγή των απόντων πραγμάτων, που είναι το ποίημα.

 

6.
Ποίηση είναι η εμπειρία του ακόμα χειρότερου.

 

7.
Είναι ένα άγνωστο φάσμα, ένα απλό τίποτα, φτιαγμένο από ανάστροφο μέλλον, κλάσμα ήττας λευκής, αδύνατη θεολογία μιας απλής ρωγμής. 

 

8.
Η ποίηση, όπως και ο φόνος, πάντα αποτυγχάνει.

 

9.
Το ποίημα και η επιστροφή του απωθημένου: Denn das Schöne ist nichts als des Schrecklichen Anfang.3 Και η τομή των άηχων φτερών τους τη νύχτα.

 

10.
Στη ρωγμή της απόλυτης φρίκης, της καταστροφής και της έλλειψης ανθίζει το ποίημα.

 

11.
Η ποίηση είναι πάντα μια απότομη λύπη.
Μια λεκτική έλξη, μια πτώση φτιαγμένη από απάρνηση,  μια ανύπαρκτη απόκλιση, η αδύνατη επιστροφή ενός λεπτού κειμένου, ενός απωθημένου Άγγελου / Benjamin / επί του συμπτώματος εκείνου της γραφής που λέγεται ποίημα.

 

12.
Το ποίημα είναι της απουσίας η απώτατη αφή. Όπως έλεγε ο Lacan, το ασυνείδητο είναι η πολιτική.4

 

13.
Σαν τη γάτα του Schrödinger το ποίημα ή θα το απολαμβάνει μιας άρρητης ύλης η πείνα, ή θα ίπταται άφωνο σαν απάνθρωπο κύμα επί των υδάτων. 
Κυρίως από αυτά που δεν λέει αρπακτικότατο προχωράει το ποίημα.  Εάν όχι από αυτό που δεν λέγεται.

 

14.
Κβαντική μηχανική του αενάως αόρατου επί μιας διχασμένης γραφής.
Το πείραμα της διπλής ρωγμής: Engel (sagt man) wüßten oft nicht, ob sie unter Lebenden gehen oder Toten.5

 

15.
Η ποίηση δεν έχει καμία ουσία. Είναι καθαρή επανάληψη.

 

16.
Σύννεφα απαστράπτουσας μνήμης: Aby Warburg.

 

Judith Wechsler, από την ταινία Aby Warburg: Metamorphosis and memory (2016).

Σημειώσεις

1. «Ein jeder Engel ist schrecklich», Rainer Maria Rilke, Οι Ελεγείες του Ντουίνο (1923), Πρώτη Ελεγεία, στ.7.

2. «…φλεόντων δωμάτων ὑπέρφευ…», Αισχύλος, Αγαμέμνων

3. «Διότι το ωραίο δεν είναι παρά του φρικτού η απαρχή...» Rainer Maria Rilke, Οι Ελεγείες του Ντουίνο (1923), Πρώτη Ελεγεία, στ. 4-5.

4. Jacques Lacan, Seminar XIV, La logique du fantasme (10.05.1967): «Je ne dis même pas que «la politique c’est l’inconscient » – mais, tout simplement: l’inconscient c’est la politique!».

5. «Οι Άγγελοι (λένε) δεν ξέρουν εάν περπατούν ανάμεσα σε ζωντανούς ή νεκρούς» Rainer Maria Rilke, Οι Ελεγείες του Ντουίνο (1923), Πρώτη Ελεγεία, στ. 82.

 

(πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 6 Ιανουαρίου 2017)

ΧΡΟΝΟΣ #46, 19 Φεβρουαρίου 2017

πρώτη έντυπη δημοσίευση: εφημ. Τα Νέα, 6/1/2017

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΙΤΛΟΥ:  Δήμητρα Κατιώνη, παραλία

Ο Δημήτρης Λεοντζάκος γεννήθηκε στην Καβάλα το 1974. Σπούδασε μουσική. Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει τις συλλογές Κόμικ (Τα Τραμάκια, 2001), Η Κίρκη ξαφνικά (Μεταίχμιο, 2004), Κινέζικα (Νεφέλη, 2010), Τα σκυλιά του Ακταίωνα (Νεφέλη, 2014), Τίγρεις σε ενυδρείο (Σαιξπηρικόν, 2016), Το μάτι και η νύχτα (Νεφέλη, 2016). Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά, έχουν φιλοξενηθεί σε ανθολογίες και συλλογικές εκδόσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.