Ένα μαζικό πεδίο δραστηριότητας από την εφεύρεση της φωτογραφίας τον 19ο αιώνα (με δημοτικότητα δυσεκτίμητη καθώς το είδος απαγορευόταν λόγω των αυστηρών ηθών της εποχής) υπήρξε η γυμνή, ερωτική, πορνογραφική εικόνα. Αισθησιακή ή ωμή, καταγραφική ή έντεχνη, προσέφερε λαθραία ένα υποκατάστατο λαγνείας, εξάπτοντας τον σαρκικό πόθο και υπερπηδώντας τους ηθικούς κοινωνικούς φραγμούς. Ως εικονογραφία διατήρησε υψηλή δημοφιλία, φανερά και υπόγεια, μέχρι την εποχή του διαδικτύου, βασιλεύοντας σ’ αυτήν ως τεράστια πλέον βιομηχανία.

Πρόσφατα ο όρος «εκδικητική πορνογραφία» προσδιόρισε όσους αναρτούν στα κοινωνικά δίκτυα σε κοινή θέα γυμνές φωτογραφίες (συνήθως πρώην ερωτικών συντρόφων). Η ερωτική εικόνα, στην οποία μέρος της διέγερσης του φαντασιακού σχετίζεται με το άγνωστο καλλίγραμμο σώμα, γίνεται εδώ τόπος εκδίκησης χάρη σε ένα οικειότερο ίσως, συχνά καθόλου ιδανικό σώμα, μέσα από φωτογραφίες συνήθως κοινότοπες. Το ξεμπρόστιασμα της ιδιωτικότητας γίνεται εδώ χωρίς κάποιος παπαράτσι να παραμονεύει μια διασημότητα, πρόκειται για κανιβαλισμό απλών πολιτών. Προσπαθώντας να δημιουργήσει ανάχωμα, το facebook ζήτησε από τους χρήστες του να στείλουν αυτοβούλως γυμνές φωτογραφίες τους, αμυνόμενοι έτσι προληπτικά απέναντι σε πιθανούς θυμωμένους ή επιπόλαιους πρώην συντρόφους. Στόχος είναι για κάθε τέτοια εικόνα να δημιουργείται ένα μοναδικό ψηφιακό αποτύπωμα, με βάση το οποίο οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης του δικτύου θα μπλοκάρουν κάθε σχετική προσπάθεια ανάρτησης στο facebook ή στο instagram. Οι ίδιες οι φωτογραφίες θα διαγράφονται υποτίθεται σύντομα, αυτό όμως παραμένει ζήτημα καλής πίστης, όπως και το αν θα μπορεί να ανακληθεί η αρχική εικόνα από το ψηφιακό αποτύπωμα.

Πόσες γυμνές εικόνες του πρέπει να εγγράψει κάποιος σε μια άγνωστη βάση δεδομένων για να νιώσει ασφαλής, μέσα στην τυρβώδη ρευστότητα; Πόση ακόμη διάβρωση αντέχουν τα όρια δημόσιου και ιδιωτικού; Πρόκειται για εμφανή παραλογισμό: άνθρωποι καλούνται να στείλουν εκούσια γυμνές τους εικόνες σε ένα ψηφιακό σύννεφο, αποφεύγοντας θεωρητικά μια δυνητική διαπόμπευση. Και το facebook συγκροτεί μια απεριόριστη γκαλερί ερωτικού vernacular, την ώρα που για να θωρακίσει τη δική του δημοτικότητα υιοθετεί την συντηρητικότερη στάση απέναντι και στην ελάχιστη γυμνότητα. Αν, όμως, περιορίζει αυστηρά τις γυμνές φωτογραφίες, πόσο πραγματική είναι η απειλή εκδίκησης; Πρόκειται ίσως για λάθος αγωγή σε λάθος ασθένεια, καθώς μάλιστα η συλλογή φωτογραφικού υλικού κάθε λογής οδηγεί νομοτελειακά σχεδόν κάποια στιγμή στη δημόσια χρήση του.

Το 1982 ο Μάνος Χατζηδάκις στοχάστηκε την «Πορνογραφία» ως υποκατάστατο όχι απλά της ερωτικής αλλά «κάθε ανθρώπινης επικοινωνίας». Πορνογραφία, έγραψε, είναι ακόμη «η πλαστογράφηση των λέξεων και των εννοιών. Η πλαστογράφηση της αλήθειας. Η πλαστή ταυτότητα της κάθε αλήθειας». Πόσο ο ευθύβολος, βαθιά πολιτικός, αυτός ορισμός στήνει τον κομφορμιστή εαυτό μας απέναντι στον καθρέφτη; Και πόσο αιχμηρός προβάλλει στην εποχή που το facebook ως απόλυτο «υποκατάστατο επικοινωνίας» διευρύνει διαρκώς τις δυνατότητές του κοινωνικής χειριστικότητας; Υπάρχει πλευρά της φωτογραφίας που τίθεται στο απυρόβλητο μιας τέτοιας θεώρησης της πορνογραφίας; Μήπως, αντίθετα από τα εδραιωμένα στερεότυπα, η ερωτική εικονογραφία είναι τελικά το λιγότερο πορνογραφικό κομμάτι της φωτογραφίας; Μήπως, πορνογραφία σήμερα είναι ο τρόπος που η τεχνική εικόνα, ότι πιο ψευδεπίγραφα χειροπιαστό διαθέτουμε, πολιορκεί σθεναρά την προσωπική και συλλογική ταυτότητα, καλλιεργώντας βαθιά την ανασφάλεια; Μήπως, ακόμη, πορνογραφία είναι η επιτήρηση της ιδιωτικότητας και της ιδιαιτερότητας από αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης;