Η φυλή, το φύλο και ο Σόρος

Νένη Πανουργιά

Λίγες μέρες μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, μουδιασμένοι από το αποτέλεσμα, ταρακουνημένοι και πανικόβλητοι όλοι όσοι δεν τον ψηφίσαμε –και εννοώ εδώ παγκοσμίως, όχι μόνο στην αμερικανική επικράτεια–, προσπαθούμε να κατανοήσουμε το πώς συνέβη το αδιανόητο. Πως κέρδισε τις εκλογές ένας υποψήφιος του οποίου το προεκλογικό μήνυμα βρισκεται στα δεξιά του Μπους του νεότερου και ο οποίος, για πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της χώρας, δεν έχει καμία πρότερη υπηρεσία στον δημόσιο χώρο, δηλαδή δεν έχει ποτέ πριν σκεφτεί να υπηρετήσει τη χώρα από οποιαδήποτε θέση. Όχι μόνο δεν έχει υπάρξει ούτε δήμαρχος ούτε κλητήρας, αλλά δεν έχει καν θέσει υποψηφιότητα, δεν έχει ιδέα για το ποιες είναι οι βασικές λειτουργικές δομές της χώρας (δηλαδή δεν ξέρει ότι για να ανατραπεί ένας νόμος η τροπολογία πρέπει να περάσει από τα νομοθετικά τμήματα της Βουλής, δηλαδή δεν ξέρει ότι ο Πρόεδρος δεν μπορεί να διατάξει την ανάκληση κανενός νομοσχεδίου).

Εξηγήσεις, και στο θεσμικό και στο θυμικό επίπεδο, υπάρχουν πολλές. Πρώτα από όλα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Χίλαρυ Κλίντον κέρδισε την ψήφο με μια διαφορά της τάξεως των 400.000 ψήφων, μεγάλη διαφορά, ακόμη και για ένα εκλογικό σώμα τόσο μεγάλο όσο των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Πρόεδρος όμως δεν εκλέγεται από τους ψηφοφόρους αλλά από το Κολλέγιο των Εκλεκτόρων – κι εκεί η Κλίντον έχασε. 

Οι Ρεπουμπλικάνοι τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια έχουν προβεί σε δραστικές αλλαγές στις οριοθετήσεις των εκλογικών περιφερειών, έτσι ώστε αντί να διατηρηθούν οι μικτές εκλογικές περιφέρειες που περιέχουν και προοδευτικούς, και λευκούς, και μεινοτικούς, και συντηρητικούς πληθυσμούς – εχουν δημιουργήσει περιφέρειες που ακολουθούν καθαρά ιδεολογικές γραμμές. Αυτό επιτρέπει τη δημιουργία εκλογικών θυλάκων που οδηγούν σε κατευθυνόμενο εκλογικό αποτέλεσμα. Έτσι, χωρίς να μπορεί κανείς να διαμαρτυρηθεί για εκλογική νοθεία, το τελικό αποτέλεσμα εκ των πραγμάτων καταλήγει να είναι θεσμικά νοθευμένο. Η κίνηση λέγεται gerrymandering –στην Ελλάδα την ξέρουμε ως «μπακλαβά» ή «τριφασικό»– και ειναι γνωστά τα αποτελέσματα που είχε στις εκλογές του 1956. Είναι κίνηση που υπάρχει στις ΗΠΑ από το 1788, απαγορεύθηκε διά νόμου μετά την υπογραφή και υιοθέτηση της Πράξης Εκλογικών Δικαιωμάτων του 1965 διότι κατ’ ουσίαν ακύρωνε το αποτέλεσμα της ψήφου των Μαύρων, αλλά –με διάφορους τρόπους και διάφορες νέες ονομασίες– εξακολουθεί να υπάρχει στο εκλογικό τοπίο της χώρας. Οι δύο χάρτες εδώ δείχνουν το αποτέλεσμα του gerrymandering το 2012 (ο πρώτος χάρτης) και το πως θα ήταν κανονικά ο χάρτης, βασισμένος σε πραγματικα στοιχεία της απογραφής (ο δεύτερος χάρτης). Δεν υποστηρίζω ότι ο Τραμπ νίκησε εξ αιτίας της κίνησης αυτής αλλά είναι βέβαιο ότι βοηθήθηκε το τελικό αποτέλεσμα. 

https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/01/13/this-is-actually-what-america-would-look-like-without-gerrymandering/

Βεβαίως υπήρξε και βία στις εκλογές – ψηφοφόροι που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες αποθαρρύνθηκαν ή και προπηλακίστηκαν στις κάλπες. Από μερικούς ζητήθηκε ταυτότητα με ανύπαρκτες προδιαγραφές, όπως στην περίπτωση μίας Λατίνας ψηφοφόρου στο Κοννέτικατ που όταν έδειξε την ταυτότητά της –που δεν είναι δίπλωμα οδήγησης, που γράφει επάνω ότι δεν είναι ομοσπονδιακό έγγραφο–, οι εκλογικοί αντιπρόσωποι της είπαν ότι δεν ισχύει γιατί οι εκλογές είναι ομοσπονδιακές. Χρειάστηκε να παρέμβουν λευκοί ψηφοφόροι που έδειξαν τις δικές τους άδειες οδήγησης –που λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα– για να μπορέσει η ψηφοφόρος να ασκήσει το εκλογικό της δικαίωμα. Πόσα άλλα, παρόμοια περιστατικά συνέβησαν και σε πόσα άλλα εκλογικά τμήματα; Όμως ούτε αυτό, από μόνο του, έφερε την νίκη Τραμπ. 

Όπως έχει ήδη επισημανθεί και αλλού (βλ. Κωστής Καρπόζηλος, Χρόνος) υπήρξαν και οργανικοί λόγοι για τη νίκη του Τραμπ: εκείνος είχε συγκεκριμένο μήνυμα που προσέφερε στη χώρα ενώ η Κλίντον, με πραγματικά τεράστια πολιτική εμπειρία, πανέξυπνη και ικανότατη, στερείται παντελώς μηνύματος και φαντασίας. Αυτό το είδαμε στην αναμέτρησή της με τον Ομπάμα, το είδαμε στον ανταγωνισμό της με τον Σάντερς, και φάνηκε και στην τελική αναμέτρηση. Επαναπαύθηκε στις (κλεμμένες) δάφνες του χρίσματος της πρώτης γυναίκας, στον (σχεδόν) ανίκητο «μηχανισμό Κλίντον» και στα επιτεύγματα της προεδρίας Ομπάμα που, υποθέτω, θεώρησε ότι κανένας νουνεχής πολίτης δεν θα ήθελε να θέσει σε κίνδυνο. Επιτεύγματα που ήταν η επιστέγαση αγώνων δεκαετιών. 

Και εκεί, νομίζω, βρίσκεται το κλειδί της νίκης Τραμπ: στην επιστροφή του απωθημένου. Ή μάλλον, των δύο απωθημένων: της Πράξης Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 και του αποτελέματος του Αμερικανικού Εμφυλίου που εκείνη η Πράξη στόχευσε να εξομαλύνει. Δηλαδή, για να το θέσω σαφώς, η νίκη Τραμπ είναι η απόδειξη ότι ο Αμερικανικός Εμφύλιος δεν έχει τελειώσει. Όχι μόνο δεν έχει τελειώσει αλλά το ιδεολογικό του υπόβαθρο έχει αρματωθεί με μία σειρά άλλων, νεότερων δομών αποκλεισμού – φύλου, σεξουαλικότητας, ιθαγένειας. Παρά ταύτα, όμως, αυτό που βλέπουμε στις αμερικανικές εκλογές να κυριαρχεί είναι ο ωμός, πηγαίος, ενστερνισμένος ρατσισμός – φυλετικός ρατσισμός. Και αυτό φαίνεται καταφανώς και διάφανα από το γεγονός ότι ο Τραμπ εξελέγη με την ψήφο του 53% του λευκού γυναικείου πληθυσμού (62% των γυναικών της εργατικής τάξης) και του 63% του λευκού ανδρικού πληθυσμού εν γένει. Αυτά τα ποσοστά υπογραμμίζουν τη φυλετική αλήθεια των ψηφοφόρων του: η φυλετική αποστροφή διαπερνά τόσο το φύλο όσο και την κοινωνικο-οικονομική τάξη. Το μόνο που δεν διαπερνά (κι αυτό με την εξαίρεση της Φλόριντα) είναι το επίπεδο της μόρφωσης. Τα ποσοστά είναι σχεδόν ταυτόσημα. Γι’ αυτό μπόρεσαν και εμφανίστηκαν σε προεκλογικές συγκεντρώσεις του Τραμπ οπαδοί που φώναζαν το σύνθημα «Πυροβόλησε τη βρόμα, κρέμασε τον σκυλάραπα» (shoot the b*tch, hang the n*gger http://politicaldig.com/shoot-the-btch-hang-the-ngger-unfiltered-rally-videos-show-trumps-america/), σύνθημα που εδράζεται στην κοινωνικοπολιτική θέση των οπαδών (όπου αν η σκύλα ή ο σκύλος κάνει κάτι τον πυροβολείς για να τον σκοτώσεις – αν ο Μαύρος κάνει κάτι τον κρεμάς) και προηγείται των Συνταγματικών Τροπολογιων 14 (1868), 19 (1920) και της Πράξης του 1964. Δηλαδή, είναι σύνθημα που κατατάσσει και τη γυναίκα υποψήφια και τον Μαύρο Πρόεδρο στην κατηγορία των μη-αρκούντως ανθρώπινων όντων, στην κατηγορία των όντων που μπορούν να φονευθούν χωρίς ο φόνος να θεωρηθεί ανθρωποκτονία, κολάσιμο αδίκημα. Και εδώ είναι που περιπλέκεται το θέμα ως προς τη γυναίκα, αυτό ακριβώς το σημείο είναι που μου επιτρέπει να πω ότι ο ρατσισμός υπερβαίνει και διαπερνά το φύλο, γιατί αυτό ήταν σύνθημα που φώναξαν άνδρες και γυναίκες από κοινού. “Kill the b*tch, hang the n*gger” – σύνθημα που δεν δημιούργησε στο 53% των λευκών γυναικών κανέναν δισταγμό. 

Σε άρθρο των New York Times της Παρασκευής 11/11, ακριβώς σχετικά με την ψήφο των γυναικών οι ερωτηθήσες ανέφεραν μία σειρά λόγων για τους οποίους ψήφισαν τον Τραμπ: γιατί είναι επιτυχημένος επιχειρηματίας (που είναι αμφίβολο), γιατί έχει μεγαλώσει τα παιδιά του σωστά (εδώ πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το τι σημαίνει «σωστά») και ειδικά την κὀρη του, που είναι και η ίδια επιτυχημένη επιχειρηματίας (αυτό οι γυναικες το θεώρησαν μεγάλη επιτυχία του Τραμπ και απόδειξη του ότι δεν είναι μισογύνης), γιατί θεωρούν την κυβέρνηση Ομπάμα και τη Χίλαρυ Κλίντον υπεύθυνους γιά την παγκοσμιοποίηση (κι εδώ έχουν και κάποιο δίκιο). Αλλά, επίσης, προσέθεσαν ότι τον ψήφισαν γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν το Κίνημα των Μαύρων (Black Lives Matter), τους προβληματίζει η (κατ’ αυτές) «άκριτη» υιοθέτηση του πολυπολιτισμικού προτάγματος και δεν καταλαβαίνουν γιατί οι Δημοκρατικοί ρίχνουν τόσο μεγάλο βάρος στο θέμα που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις δημόσιες τουαλέτες. Δηλαδή, αυτές οι γυναίκες ψήφισαν τον Τραμπ όχι παρά τις θέσεις που έχει λάβει δημοσίως εναντίον των μειονοτήτων αλλά εξαιτίας τους. Και όπως επεσήμανε ο Vito Laterza θα πρέπει να δούμε τη σχέση μεταξύ Τραμπ και εργατικής τάξης με κάποια καχυποψία, λαμβάνοντας υπόψη και το παράδειγμα της Νοτίου Αφρικής (https://vitolaterzaen.wordpress.com/2016/11/10/the-dangers-of-the-myth-of-trumps-white-working-class-support/).

Αυτό που έγινε με την Πράξη του 1964 ήταν η ποινικοποίηση του ρατσισμού, κίνηση που μπόρεσε να λύσει τους μοχλούς της κοινωνίας, έτσι ώστε σε βάθος χρόνου να τεθούν υπό έλεγχο όλες οι δομές και οι θεσμοί που είχαν μέχρι τότε εδραιώσει τους πολλαπλούς κοινωνικούς αποκλεισμούς. Έτσι κατάφερε το γυναικείο κίνημα να ρίξει τα πολλά μέτωπα που είχαν ορθωθεί, έτσι μπόρεσε το κίνημα των ομοφυλόφιλων να ποινικοποιήσει τη βία εναντίον τους, έτσι μπήκαν σε σειρά νομοσχέδια που προστάτευσαν μετανάστες, ποινικούς εγκλείστους, ανάπηρους, κτλ. Τα νομοσχέδια όμως, ακριβώς όπως και η Τροπολογία 14, αν και έθεσαν τα θεσμικά πλαίσια δεν κατάφεραν να περάσουν το πνεύμα τους στον γενικότερο πληθυσμό έτσι ώστε να γίνει συνείδηση. Έτσι, όλοι αυτοί που τόσα χρόνια αποκαλούσαν τους Μαύρους «σκυλάραπες» μόνο στο προστατευμένο άμεσο περιβάλλον τους, τώρα, έχοντας λάβει την άδεια από τον υποψήφιό τους, συμπεριφέρονται σαν η Τροπολογία να μην έχει περάσει, σαν να είναι ακόμη, πάλι, ο καιρός του τότε. Αυτό που ονόμασε ο Κωστής Καρπόζηλος “an again” that never was, το πάλι ενός πριν που δεν υπήρξε ποτέ. Μόνο που, στην περίπτωση των Μαύρων, δυστυχώς υπήρξε. Αυτό που απελευθέρωσε ο Τραμπ ήταν ακριβώς τον θυμό για την ύπαρξη ορίων, ορίων πολιτισμού, κατανόησης, του φέρεσθαι. Αυτό που ζούμε τώρα είναι η επιστροφή του απωθημένου – του απωθημένου μίσους, θυμού, φόβου. Οπότε είναι πολλοί που ψήφισαν τον Τραμπ επειδή θεωρούν ότι θα κουνήσει το έδαφος, θα μετατοπίσει τις τεκτονικές πλάκες της πολιτικής. (Δείτε και αυτό: https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/11/08/a-new-theory-for-why-trump-voters-are-so-angry-that-actually-makes-sense/?wpisrc=nl_most-draw10&wpmm=1).

Υπάρχει κι άλλο ένα θέμα που λειτούργησε προς όφελος του Τραμπ και που έχει δύο σκέλη, και αυτό είναι το θέμα της σχέσης του εκλογικού σώματος με τους πολιτικούς γενικά. Το ένα σκέλος είναι αυτό που είδε την Κλιντον ως συνέχεια όχι μόνο του Ομπάμα αλλά ως ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, ως συνέχεια του Μπιλ Κλίντον. Και δεν έχουν άδικο. Οι φοιτητές μου στη φυλακή υψίστης ασφαλείας Sing Sing το ξέρουν στο πετσί τους: στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι στην φυλακή εξαιτίας των δρακόντιων νόμων που πέρασαν επί προεδρίας Κλίντον. Όπως μου είπε ένας από αυτούς –που εκτίει ποινή 25 χρόνων έως ισόβια για δολοφονία– «Eγώ είμαι εδώ γιατί σκότωσα κάποιον. Αλλά ο διπλανός μου είναι εδώ, με την ίδια ποινή, γιατί μετέφερε λίγα γραμμάρια κοκαΐνης». Το άλλο σκέλος, που είναι και το πιο ενδιαφέρον, είναι πως έχουν την αίσθηση ότι όλοι οι πολιτικοί –επειδή είναι κατευθυνόμενοι από τον Σόρος (δείτε τα σχόλια στον προηγούμενο σύνδεσμο)– άλλα λένε προεκλογικά κι άλλα κάνουν μετεκλογικά, κι αυτός θα είναι σαν τους άλλους και όλα αυτά τα εμετικά και επαίσχυντα που έχει εξαγγείλει δεν θα τα εφαρμόσει. Και τα δύο σκέλη αυτού του θέματος όμως, βρίσκουν έδρα σε μία παραξένη συγκυρία: στους ψηφοφόρους του Τραμπ και στους νεαρούς αντιεξουσιαστές και αριστερούς που αποφάσισαν συνειδητά να μην ψηφίσουν, γιατί έτσι θα μπορέσει να δημιουργηθεί τόσο τεράστια ανακατωσούρα που το σύστημα θα καταρρεύσει και αναγκαστικά θα γίνουν ανακατατάξεις τέτοιου μεγέθους που θα επανοριστεί η σχέση του πολίτη με το κράτος και με την έννοια του πολιτικού εν γένει. Αν οι ψηφοφόροι του Τραμπ φαίνονται αφελείς ως προς το τι θα κάνει και τι όχι, άλλη τόση αφέλεια, εγκληματική αφέλεια, δείχνουν και οι «αντιρρησίες πολιτικής συνείδησης».

Νομίζαμε ότι είχαμε φτάσει στον πολιτικό πάτο με την προεδρία Μπους αλλά αυτό που φαίνεται είναι ότι δεν υπάρχει πάτος. Δεν πίστευα ότι θα το έλεγα ποτέ αυτό στην ηλικία μου αλλά εδώ ο Καζαντζάκης είναι επίκαιρος: θεέ μου, μη μου δώσεις όσα μπορώ να αντέξω.

Από την Τρίτη το βράδυ ο κόσμος άλλαξε. Η Νέα Υόρκη άλλαξε. Η αίσθηση στους δρόμους είναι παρόμοια με εκείνη των ημερών μετά την 11η Σεπτεμβρίου – ησυχία, άνθρωποι που κλαίνε χωρίς άμεση αφορμή, κατηφείς. φίλοι που αγκαλιάζονται και κρατούν σφιχτά ο ένας τον άλλο χωρίς να μιλάνε. Μια γνωστή μου Παλαιστίνια την Πέμπτη, βγαίνοντας από την πόρτα του σπιτιού της, άκουσε κάποιον περαστικό να την απειλεί φωνάζοντας «Ετοιμάσου να τα μαζέψεις και να φεύγεις. Το τραίνο του Τράμπ έρχεται αν σε μαζέψει» (δείτε κι αυτό εδώ: http://www.lgbtqnation.com/2016/11/21-heartbreaking-things-happened-people-color-one-day-trumps-win/#.WCTBE9TrlME.facebook). Συνθήματα εναντίον όλων των μη-λευκών έχουν αρχίσει να εμφανίζονται παντού: σε πανεπιστήμια, σε σχολεία, σε εκκλησίες, σε τζαμιά, στα αυτοκίνητα ιδιωτών και στους τοίχους ιδρυμάτων. Υπάρχουν θύλακες ασφάλειας πια; Κανείς δεν ξέρει. Από τη στιγμή που ο δημόσιος λόγος του Τραμπ νομιμοποίησε την παραβατικότητα του ρατσισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού, κανείς δεν ξέρει. Η μόνη μας ελπίδα είναι μία: ότι οι πολιτικοί συνήθως δεν υλοποιούν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις.

 

(πρώτη δημοσίευση: περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ, 14 Noεμβρίου 2016)

US Flag: WIKIMEDIA COMMONS, by Jnn13

ΧΡΟΝΟΣ #43, 14 Νοεμβρίου 2016

Η Νένη Πανουργιά ειναι διευθύντρια του Προγράμματος «Η Υγεία ως Ανθρώπινο Δικαίωμα» στο Ιστιντούτο Μελέτης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης και επισκέπτρια αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο New School for Social Research (2013-2015). Διδάσκει, επίσης, εθελοντικά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα φυλακής Υψίστης Ασφαλείας Sing Sing στη Νέα Υόρκη. 

Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Princeton, NYU, Rutgers, και ως επισκέπτρια στον βαθμό του τακτικού καθηγητή στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, Paris VIII, St. Denis. Έχει λάβει υποτροφίες για το ερευνητικό της έργο, μεταξύ άλλων, από το Κέντρο Ανωτάτων Μελετών για το Ολοκαύτωμα στην Washington, DC, το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton, το Ohio State University και το Πανεπιστήμιο Columbia. Το πρώτο της βιβλίο Fragments of Death, Fables of Identity. An Athenian Anthropographyέλαβε το Μέγιστο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής της Διεθνούς Εταιρείας Εθνοϊστορίας (1996) και το Βραβείο Λαογραφίας του Chicago (1997). Ο συλλογικός τόμος που επιμελήθηκε με τον George Marcus Ethnographica Moralia. Experiments in Interpretive Anthropologyκυκλοφόρησε από το Fordham University Press τον Απριλιο του 2008. Το βιβλίο της Dangerous Citizens. The Greek Left and the Terror of the State κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Fordham (2009, και www.dangerouscitizens.columbia.edu) και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη (Επικίνδυνοι πολίτες. Η ελληνική Αριστερά και η κρατική τρομοκρατία, 2013) και έχει αποσπάσει τα βραβεία PROSE (2010), Victor Turner Prize (American Anthropological Association 2011) και Edmund Keeley (Modern Greek Studies Association 2011). Άρθρα της για τη νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, τη βιοπολιτική και το σώμα, την εννοιολόγηση της ζωής και του θανάτου σε νοσοκομεία αλλά και στα στρατόπεδα πειθαρχημένης διαβίωσης, για τον ρατσιστικό λόγο στην Ελλάδα, και για την κρατική βία, καθώς και συνεντεύξεις της με κορυφαίους ανθρωπολόγους έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά, και σε εφημερίδες, όπως angelakire-publicPublic CultureAnthropology and HumanismAnthropological TheoryΤα ΝέαΟ ΠολίτηςΤετράδια Ψυχιατρικής και άλλα. Ζει στη Νέα Υόρκη και την Αθήνα. Η καινούρια της έρευνα Life at the Age of Mechanical Reproduction: Being in the ICU είναι μια διερώτηση της έννοιας της ζωής στο πλαίσιο των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στην Αθήνα και τη Νέα Υόρκη. Είναι μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης και συντάκτρια του Journal of Modern Greek Studies.

Το κλειδί της νίκης Τραμπ βρίσκεται στην επιστροφή του απωθημένου. Ή μάλλον, των δύο απωθημένων: της Πράξης Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 και του αποτελέματος του Αμερικανικού Εμφυλίου που εκείνη η Πράξη στόχευσε να εξομαλύνει. Δηλαδή, για να το θέσω σαφώς, η νίκη Τραμπ είναι η απόδειξη ότι ο Αμερικανικός Εμφύλιος δεν έχει τελειώσει. Όχι μόνο δεν έχει τελειώσει αλλά το ιδεολογικό του υπόβαθρο έχει αρματωθεί με μία σειρά άλλων, νεότερων δομών αποκλεισμού – φύλου, σεξουαλικότητας, ιθαγένειας. Παρά ταύτα, όμως, αυτό που βλέπουμε στις αμερικανικές εκλογές να κυριαρχεί είναι ο ωμός, πηγαίος, ενστερνισμένος ρατσισμός – φυλετικός ρατσισμός.